آیت الله هاشمی علیا در ادامه بحث «قناعت» به بیان روایات و نکات دیگری در این زمینه با محوریت قناعت در غذا خوردن و پرهیز از اسراف پرداخت.

ایشان با اشاره به آیه 20 سوره احقاف، سرنوشت کسانی را که حتی در لذت‌ها و خوشی‌های حلال دنیا آزاد و رها عمل می‌کنند و هیچ محدودیتی برای خود قائل نیستند، عذاب خوارکننده‌ای عنوان کرد که همراه با بی‌ادبی و بی‌احترامی نسبت به آنان خواهد بود. به همین جهت، معصومین علیهم السلام به غذای اندک و بسیار ساده قناعت می‌کردند و سختی زندگی دنیا را برای خود ترجیح می‌دادند زیرا این نوع عملکرد را سبب ذلیل شدن نفس در برابر خداوند می‌دانستند.

آنان هرگز سیر غذا نمی‌خوردند و همواره گرسنه بودند؛ چرا که حریص به دنیا نبودند بلکه تمام اعمالشان لله بود. بنابراین انسان مؤمن و شیعه اهل بیت علیهم السلام نیز باید از نعمت‌های الهی در مسیر بندگی او استفاده کند، آن هم به مقداری که نیاز و به حدّ کفاف است. باید به داده‌های الهی قناعت و کفایت کرد تا حرص از بین برود. در واقع با شدّت و غلبه قناعت باید به جنگ حرص رفت.

این استاد اخلاق با استناد به روایاتی چند از امیر مؤمنان علی(ع) که در بحارالانوار آمده، قناعت و میانه‌روی در امر معاش را ویژگی انسان‌های مؤمن حقیقی و باتقوا برشمرد. بر همین اساس و طبق روایتی دیگر از حضرت امیر(ع) در جلد 1، غررالحکم و دررالکلم که می‌فرماید: «آفَةُ اَلْوَرَعِ قِلَّةُ اَلْقَنَاعَةِ؛ آفت پارسایی، اندک بودن قناعت است» می‌توان رابطه بین قناعت و پرهیزکاری و نقش «قلّة قناعت» در از بین رفتن ورع در انسان را دریافت. به همین جهات است که امام سجاد(ع) در این دعای نورانی، از «کمی قناعت» به خداوند پناه برده است.